یبوست
درد شکم ممکن است ناشی از یبوست در بیمار باشد. یبوست به شرایطی گفته می شود که:
.1حرکات روده ها (دفع) کمتر از سه بار در هفته صورت گیرد؛
.2مدفوع سفت و خشک باشد
.3دفع سخت یا دردناک باشد
.4احساس دفع ناکامل باشد
اما درافراد مختلف، الگوهای حرکت روده ها متفاوت است و هر فرد به وضعیت طبیعی کارکرد روده های خود آگاه تر است. یبوست
بیماری نیست اما ممکن است نشانه ای از یک بیماری و یا از عوارض بیماری باشد . یبوست ممکن است کوتاه و یا بلند مدت باشد.
علل ایجاد یبوست:
عوامل مختلفی ممکن است مسبب یبوست باشد:
.1مصرف فیبر ناکافی؛
.2مصرف مایعات ناکافی یا از دست دادن آب بدن بدلایل مختلف؛
.3فعالیت بدنی ناکافی؛
.4بیماری سلیاک؛
.5بیماری های اثرگذار بر مغز و نخاع مانند پارکینسون
.6آسیب های مغز و نخاع؛
.7شرایط اثرگذار بر متابولیسم بدن مانند دیابت
.8شرایط تاثیر گذار بر هورمون های بدن مانند کم کاری تیروئید؛
.9التهاب روده ها ناشی از بیماری های دیورتیکولی یا التهاب انتهای کولون
.10انسداد روده بعلل مختلف مانند تومورها
1.1 مشکلات ساختاری دستگاه گوارش
.12و گاهی بعنوان یکی از عوارض بیماری کووید 19می تواند خودنمایی کند
لازم به ذکر است، یبوست به هر علت که ایجاد شده باشد، می توان با تغییرات کوچکی در رژیم غذایی، کارکرد دستگاه گوارش را بهبود بخشید و یبوست را برطرف کرد
توصیه های تغذیه ای در یبوست:
مهمترین توصیه های تغذیه ای برای پیشگیری و کنترل یبوست، مصرف فیبر به میزان کافی به همراه مقدار زیادی مایعات برای کمک به عملکرد فیبر در تنظیم حرکات دستگاه گوارش است.
فیبر:
بسته به سن و جنس، بالغین لازم است 25تا 31گرم فیبر در روز مصرف کنند. لازم به ذکر است که سالمندان اغلب فیبر کافی مصرف نمی کنند زیرا بطور کلی تمایلشان به مصرف مواد غذایی کاهش می یابد.
مشاوره کارشناس تغذیه برای تنظیم میزان فیبر لازم در برنامه غذایی بیماران لازم است. باید توجه داشت که مصرف مواد فیبردار را باید از میزان کم شروع کرد و به تدریج در برنامه غذایی افزایش داد تا دستگاه گوارش به تغییرات برنامه غذایی عادت کند.
منابع غذایی خوب فیبر عبارتند از :
.1غلات کامل که سبوس فراوان دارند مانند نان گندم کامل، برنج قهوه ای، جودوسر و غلات پرک شده
.2انواع حبوبات مانند عدس، بنشن سیاه، لوبیا، نخود و دانه سویا
.3مغزها مانند بادام، بادام زمینی، گردو و پسته، فندق ، مغز تخمه ها
.4میوه ها مانند انواع توت، سیب با پوست، پرتقال و گلابی، کیوی، انجیر، انگور، انواع آلو و زردآلو
.5انواع دانه های گیاهی نظیر تخم شربتی، خاکشیر و اسپرزه
.6انواع سبزی ها مانند هویج، بروکلی، نخودفرنگی و سبزی های کلمی، کاهو، سبزی خوردن، اسفناج، برگ چغندر
.7هویج یا زردک آب پز، کدوحلوایی آب پز، شلغم آب پز، به آب پز(اضافه کردن کمی عسل و اندکی زعفران ساییده به هویج
و کدوحلوایی و به آبپز اثرات انها را تقویت می کند)
.8خشکبار بویژه آلو بخارا، برگه آلو و انجیر خیسانده که قبل از خواب می توان دو سه عدد آن را با مقداری آب میل کرد
آب:
آب و سایر مایعات از قبیل آب میوه های طبیعی و آب سبزیجات طبیعی و سوپ های رقیق باید به مقدارکافی برای کمک به عملکرد بهتر فیبرها در بدن نوشیده شود. این تغییرات در برنامه غذایی، مدفوع را نرم و دفع آن را راحت تر می کند
نوشیدن آب و مایعات به مقدار کافی به جلوگیری از کم آبی بدن کمک می کند. آب رسانی به بدن، به سلامت کلی بدن و پیشگیری از یبوست نیز کمک می کند.
یکی از راه های افزایش آب دریافتی در بیماران، توصیه به مصرف انواع آب های سم زدا ( دتوکس واتر) می باشد. به این صورت که تکه های میوه نظیر سیب، توت فرنگی، لیموترش، خیار به همراه چوب دارچین نعنا و کمی عسل (در صورت تمایل) را داخل حدود یک لیتر آب قرار داده و پس از گذشت حدود 7ساعت، از آب مزه دار شده استفاده شود.
میزان آب و مایعات مورد نیاز بدن افراد گاهی با هم متفاوت است. یک مشاور تغذیه می تواند با اخذ اطلاعاتی از مشخصات فرد مانند نوع و میزان فعالیت بدنی فرد، سن، جنس، جثه، سطح سلامت، آب و هوای منطقه جغرافیایی محل زندگی فرد و … به میزان آب و مایعات مورد نیاز بدن فرد پی ببرد.
در صورت رخداد یبوست، از چه غذاها و نوشیدنی هایی باید پرهیز کرد؟
برای پیشگیری و کنترل یبوست، باید از غذاهای کم فیبر یا بدون فیبر بدلیل کم کردن حرکات روده و تاخیر در هضم غذا پرهیز کرد
این غذاها عبارتند از:
.1آب میوه ها ( به دلیل نداشتن فیبر)
.2انواع فست فودها که معمولا پرچرب هستند
.3غذاهای چرب و سرخ کرده
.4چیپس و سایر تنقلات چرب
.5لبنیات در برخی افراد (این مساله به واکنش روده فرد به مصرف لبنیات بستگی دارد)
.6گوشت قرمز(بدلیل چربی بالا و فیبر کم)
.7غلات فراوری شده و سبوس گرفته مانند نان های سفید و کم سبوس که فیبر کمتری دارند
.8غذاهای فراوری شده مانند کنسروها، هات داگ سوسیس، کالباس و پیتزا