نتایج حاصل از مطالعات جدید منتشر شده در دنیا نشان می دهد که برخی افراد در مراحل اولیه عفونت با ویروس کرونا ممکن است علائمی مانند درد شکم، اسهال، یبوست، تهوع و استفراغ را تجربه کنند. به تازگی، محققان دانشگاه استنفورد آمریکا در ایالت کالیفرنیا دریافتند که یک سوم از بیماران مورد مطالعه مبتلا به شکل خفیف کووید- ، 19علائم گوارشی بروز داده اند. یکی دیگر از منابع جدید منتشر شده توسط محققان در پکن اعلام کرد که در 3تا 79درصد از مبتلایان به کووید- 19علائم گوارشی بروز کرده است.
بنابراین ممکن است برخی بیماران بدون نشان دادن علائم ریوی، تنها با مشکلات شکمی مراجعه کنند و یا برخی علائمی همچون تهوع، استفراغ یا اسهال را قبل از سایر تظاهرات همچون تب یا علائم تنفسی بروز دهند.
هرچه تعداد بیمار بیشتری ویزیت می شوند، بروز تظاهرات بالینی متفاوت با نمای کلاسیک بیماری (سرفه خشک و تب) بیشتر مشاهده شود. این علائم گوارشی عمدتا در بیماران بزرگسال گزارش شده است ولی در مورد کودکان نیز مواردی از اسهال مشاهده شده است.
در کشور ما نیز، مواردی از علائم گوارشی در بیماران مبتلا به کووید- 19مشاهده شده است. از آنجا که مشاورین تغذیه در سامانه پاسخگویی تلفنی ، 4030در سطح گسترده ای مورد مشاوره برای نحوه کنار آمدن با این علائم و عوارض بیماری قرار می گیرند،
لازم است مروری بر نکات مهم تغذیه ای در کاهش این علائم را درنظر داشته باشند تا بتوانند شرایط بهتری را برای سپری کردن دوران بیماری برای بیماران فراهم نمایند.
از لحاظ مکانیسم ایجاد علائم گوارشی، تصور می شود که گیرنده ACE2در پاتوژنز کووید- 19نقش دارد. این گیرنده به تعداد بسیار زیاد در دستگاه گوارش وجود دارد. این ویروس با اتصال از طریق زائده های برجسته پروتئینی سطح خود به این گیرنده ها متصل شده و سبب ایجاد علائم گوارشی شود.
استرس و اضطراب نیز می تواند مسبب ایجاد برخی از این علائم باشد. استرس، اضطراب و ترس از ابتلا به بیماری کووید- ،19بیکاری و ناامنی شغلی در وضعیت قرنطینه و یا حتی وجود بیماری های زمینه ای خاموش همچون سندرم روده تحریک پذیر ممکن است سبب شعله ور شدن این علائم گوارشی در طول دوره استرس زا شود.
مشکلات گوارشی همچنین می تواند ناشی از تحریک معده و روده ها بدنبال عفونت ریوی بوده و بعنوان اولین نشانه بیماری خودنمایی کند و یا در خلال بیماری بدلیل سایر علل از جمله رفتارها و عادات تغذیه ای فرد ایجاد شده و تحمل بیماری را برای فرد دشوارتر نماید. لذا با اصلاح و تاکید بر برخی جنبه های رفتاری و عادات تغذیه ای می توان سبب تخفیف یا حتی برطرف شدن علائم شد. با اخذ شرح حال از تغذیه و عادات غذایی فرد دارای شکایت های گوارشی، می توان به فرد برای در پیش گرفتن عادات غذایی مناسب
و بهبود وضعیت گوارشی کمک کرد.
وجود اسهال، تهوع یا استفراغ، به این معنا نیست که فرد حتما مبتلا به کووید- 19می باشد. اما در طول این پاندمی بویژه اگر در منطقه ای هستید که افراد مبتلا با علائم جدید شناسایی شده اند باید به این علائم نیز توجه داشت افراد با تست مثبت که مبتلا به بیماری با شدت متوسط و خفیف هستند، بدون درمان خاصی بهبود می یابند و کافی است در خانه بمانند و جز برای ویزیت پزشکی یا آزمایشات از منزل خارج نشوند تا از انتقال بیماری به دیگران پیشگیری شود.
قطرات تنفسی منبع اصلی گسترش ویروس کرونا هستند. اگرچه این ویروس همچنین در مدفوع برخی افراد مبتلا به کووید -19 شناسایی شده است ولی کارشناسان هنوز نمی دانند خطر انتقال از طریق مدفوع چقدر است لذا ویروس ممکن است پتانسیل گسترش از طریق فاضلابی که به صورت غیربهداشتی دفع می شود را داشته باشد. همچنین این موضوع که آیا ویروس ممکن است از طریق مایعات دیگر بدن مانند ادرار و استفراغ نیز گسترش یابد نامعلوم است.
در صورت وجود علائم گوارشی (اسهال، استفراغ، دل درد و …)، نکات کلی زیر توصیه می شود:
.1دست های خود را بطور مرتب با آب و صابون به مدت حداقل 20ثانیه بشویید، به ویژه پس از اجابت مزاج و یا عطسه،
قبل از غذا خوردن و یا پخت و پز. همچنین بهترین ماده ضدعفونی کننده دست حاوی حداقل ٪ 60الکل است.
.2سطوح را به طور مرتب تمیز و ضد عفونی کنید، از جمله سرویس بهداشتی منزل که بطور مشترک توسط سایر اعضای
خانواده مورد استفاده قرار می گیرد همچون دستگیره دستشویی و حمام ، گوشی تلفن و شماره گیر و هرچیز دیگری که بطور مشترک توسط شما و اعضای خانواده اغلب ممکن است لمس شود.
.3اگر دچار اسهال هستید مقدار زیادی مایعات بنوشید. مهم است که به جایگزینی مایعات از دست رفته، با مصرف مایعات فراوان به ویژه آب ساده و پرهیز از نوشیدن مایعات شیرین توجه کنید و از محلول ORSکه حاوی الکترولیت های لازم برای جبران املاح مورد نیاز بدن از دست رفته طی اسهال می باشد طبق نظر پزشک استفاده کنید. نوشیدنی های حاوی نمک مانند دوغ بدون گاز هم به تامین املاح از دست رفته از بدن کمک می کنند.
.4از یک رژیم غذایی سبک حاوی موز، برنج سفید، کمپوت سیب و نان سفید(کم سبوس) که کربوهیدرات بدن شما را تامین می کند و فشار برای دفع را کاهش می دهند پیروی کنید. مصرف بلغور جو دوسر، سیب زمینی پخته یا تنوری و مرغ بدون پوست نیز مفید است.
در صورتیکه بدلیل هریک از مشکلات گوارشی عوارض زیر در فرد ظاهر شد، لازم است او را برای مراجعه فوری به پزشک راهنمایی کنید:
.1علائم کم آبی (دهیدراتاسیون) شدید: ادرار غلیظ و تیره، ضعف شدید، دهان و زبان خشک، گیجی و منگی
.2اسهال خونی یا مدفوع سیاه و یا درد شدید پهلوها
.3تب، سرفه و احساس کوتاه شدن نفس ها