رفلاکس معده به مری:
رفلاکس معده به مری (GERD) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های داخلی است که به دنبال برگشت اسید، ترشحات و محتویات معده به مری رخ می‌دهد و در اصطلاح عامیانه با نام سوزش سر دل یا ترش کردن شناخته می شود. رفلاکس معده به دلیل تضعیف یا آسیب اسفنکتر مری (LES) ایجاد می شود.
اهمیت توجه به رفلاکس معده به مری (سوزش سردل) به این دلیل است که در بسیاری از مقالات مروری و متاآنالیز نشان داده شده است که بین سرطان مری و سابقه رفلاکس طولانی مدت ارتباط معناداری وجود دارد.
عوامل وراثتی، ضعف اسفنگتر تحتانی مری، بارداری، بیماری آسم، بیماری های خود ایمنی و اسکلرودرما، بیماری زولینگر- الیسون، فتق هیاتال، اختلال در عضلات معده و ضعف حرکات انقباضی معده، ضعف حرکات دودی شکل مری و… هم از سایر علل ایجاد رفلاکس معده به مری می باشد.
توصیه های تغذیه ای و سلامت محور جهت کاهش و کنترل علائم رفلاکس معده -مری:
برای درمان رفلاکس طولانی مدت باید درمان دارویی هم صورت گیرد اما اگر رفلاکس موقتی باشد و فقط پس از خوردن غذای خیلی سنگین یا نوشیدن آب زیاد بروز کند، رعایت نکات زیر در تسکین نشانه‌های رفلاکس مؤثر است:
– به مدت دو ساعت پس از صرف غذا خوابیدن و استراحت طولانی بهتر است صورت نپذیرد و در هنگام درازکشیدن و استراحت از تشک و بالشت شیب دار استفاده شود به صورتی که سر و شانه ها بالاتر از بدن قرار گیرد.
– برای پیشگیری از سوزشهای معده از مصرف وعده های غذایی سنگین خودداری کنید. استفاده از وعده های کم حجم در دفعات بیشتر به برطرف شدن رفلاکس بخصوص در دوران بارداری کمک می کند.
– چاقی و اضافه وزن یکی از علل اصلی رفلاکس و برگشت اسید معده به مری است. طبق تحقیقات و پژوهش های علمی جدید، کاهش وزن منجر به کاهش میزان رفلاکس معده به مری می گردد. در یک مقاله مروری سال 2017 بین چاقی شکمی و سرطان مری ارتباط معنی داری نشان داده شد (Xuandu.2017).
– سیگار کشیدن و استفاده از قلیان تأثیر بسیار زیادی در بروز رفلاکس دارند. لذا ترک سیکار و قلیان باعث کاهش ترشح اسید و بهبود رفلاکس معده می شود.
– برخی از مواد غذایی باعث تشدید رفلاکس معده می شوند که مصرف اینگونه مواد غذایی باید کاملا تا زمان بهبودی محدود گردد. از جمله : چای، قهوه، شکلات، غذاهای چرب و ادویه دار، نوشابه های گازدار، مرکبات و آب آنها، رب و سس گوجه فرنگی، خوراکی های اسیدی مثل سرکه، آبلیمو، آبغوره.
– از مصرف چربی گوشت ها، پوست مرغ و ماهی، سس های سفید، کره، خامه، سرشیر، لبنیات پرچرب و شیرینی های خامه ای خودداری کنید.
– مشروبات الکلی یکی دیگر از عوامل تشدید کننده رفلاکس هستند که باید از مصرف آنها خودداری شود.
– مصرف دمنوش و عرقیجات و مصرف گیاه نعناع می تواند بر شل شدن اسفنکتر معده -مری اثر بگذارد و باعث تشدید بازگشت اسید معده و محتویات آن به مری شود.
– برای کاهش رفلاکس از خوردن عجله ای و تندتند غذاها خودداری کنید. خوب جویدن غذا و غذاخوردن آرام به درمان آن کمک می کند.
– بلافاصله پس از غذا خوردن دراز نکشید و دو تا سه ساعت فاصله بگذارید.
– استرس باعث افزایش ترشح اسید معده شده و رفلاکس را تشدید می کند. از استرس ها دوری کنید.
– از پوشیدن لباسها و کمربندهای خیلی تنگ اجتناب کنید؛ زیرا سبب فشار به ناحیه شکم شده و باز شدن اسفنکتر می شود، در حالی که باید بسته بماند.
– از مصرف داروهای تشدید کننده رفلاکس پرهیز شود. داروها و مکمل های غذایی که می توانند باعث ایجاد رفلاکس شوند: آنتی بیوتیک ها مانند داکسی سایکلین، تتراسایکلین، بیس فسفونات های خوراکی مانند آلندرونیت (فوزومکس)، ایباندرونیت (بونیوا) و ریزدرونیت (اکتونول)، مکمل آهن، روی، داروی کینیدین، مسکن ها مانند دسته داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی ایبوپروفن (ادویل)، ناپروکسن، آسپیرین، مکمل پتاسیم، داروهای آنتی کولینرژیک ها مانند اکسی بیوتینین، داروهای ضد افسردگی های سه حلقه ای آمی تریپتیلین و دوکسپین، مهار کننده های کانال کلسیمی و نیترات ها که برای فشار خون بالا و بیماری قلبی مصرف می شوند، داروهای مخدر (اپیوئیدها) مانند کدئین، و محتوی هیدروکودون، پروژسترون و مشتقات آن، آرام بخش ها یا داروهای تسکین دهنده شامل بنزودیازپین ها مانند دیازپام (والیوم) و تمازپام (رستوریل)، تئوفیلین و …