دیسک کمر و تغذیه مناسب

تغذیه مناسب برای دیسک کمر به دلیل اینکه امروزه شیوع مشکلات ستون فقرات بخصوص دیسک کمر در بین افراد،

مخصوصا در افراد مبتلا به اضافه وزن و چاقی افزایش داشته است، برای کنترل و کاهش درد در این افراد نقش اساسی ای دارد.

دیسک کمر، یکی از شایع‌ترین بیماریهای ستون فقرات به حساب می‌آید. این بیماری با دردهایی در ناحیه موردنظر و احساس سوزن سوزن شدن همراه است که این دردها به اندام‌های مرتبط نیز سرایت می‌کند. مثلاً درد در دیسک گردن به دست‌ها و در دیسک کمر به پاها نیز منتقل می‌شود.

انتخاب غذای مناسب می‌تواند نقش مؤثری در بهبود شرایط و دردهای ناحیه کمر و گردن داشته باشد، اما از کجا بدانیم که غذایی که انتخاب می‌کنیم برای کمر مفید است یا خیر؟

علائم فتق دیسک معمولاً بدون هیچ دلیل مشخصی شروع می شود. یا ممکن است زمانی اتفاق بیفتند که شخصی چیز سنگینی را بلند کند و/یا کمر را بچرخاند، حرکاتی که فشار بیشتری بر دیسک‌ها وارد می‌کند.

فتق دیسک کمر یک مشکل پزشکی گسترده است که اغلب افراد 35 تا 50 ساله را تحت تاثیر قرار می دهد.

 

نحوه ایجاد دیسک کمر

یک حلقه بیرونی سخت به نام حلق از داخل ژل مانند هر دیسک محافظت می کند که به عنوان هسته پالپوس شناخته می شود.

به دلیل پیری و فرسودگی عمومی، دیسک ها مقداری مایع را از دست می دهند که باعث انعطاف پذیری و اسفنجی شدن آن ها می شود. در نتیجه، دیسک ها صاف تر و سخت تر می شوند. این فرآیند – که به عنوان انحطاط دیسک شناخته می شود – نسبتاً در اوایل زندگی شروع می شود و اغلب در آزمایشات تصویربرداری در اوایل بزرگسالی خود را نشان می دهد.

هنگامی که فشار یا استرس بر ستون فقرات وارد می شود، حلقه بیرونی دیسک ممکن است برآمده، ترک بخورد یا پاره شود. اگر این در قسمت تحتانی کمر (نخ مهره‌های کمری) رخ دهد، بیرون زدگی دیسک ممکن است به ریشه عصب نخاعی نزدیک فشار وارد کند. یا مواد التهابی از داخل ممکن است عصب را تحریک کند. نتیجه این است که درد در باسن و پایین پا ایجاد می شود.

 

علائم دیسک کمر

علائم فتق دیسک کمر بسیار متفاوت است – از درد متوسط در پشت و باسن تا بی حسی و ضعف گسترده که نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.

در اکثریت قریب به اتفاق موارد، درد در عرض شش هفته کاهش می یابد. اما علیرغم مدت کوتاه آن، درد می تواند طاقت فرسا باشد و شرکت در فعالیت ها و مسئولیت های روزمره را دشوار کند. برای برخی، درد می تواند مزمن و/یا ناتوان کننده شود.

علائم شایع فتق دیسک کمر

• درد پا

درد ساق پا معمولاً بدتر از کمردرد است. اگر درد در امتداد مسیر عصب سیاتیک بزرگ در پشت ساق پا منتشر شود، به آن سیاتیک یا رادیکولوپاتی گفته می شود.

• درد عصب

قابل توجه ترین علائم معمولاً به عنوان درد عصبی در پا توصیف می شود که درد به صورت سوزش، تیز، الکتریکی، تشعشع یا سوراخ کننده توصیف می شود.

• مکان متغیر علائم

بسته به متغیرهایی مانند محل فتق دیسک و درجه فتق، علائم ممکن است در قسمت پایین کمر، باسن، جلو یا پشت ران، ساق پا، پا و/یا انگشتان پا مشاهده شود و معمولاً فقط یک طرف را تحت تاثیر قرار می دهد.

• علائم عصبی

بی حسی، احساس سوزن سوزن شدن، ضعف یا سوزن سوزن شدن ممکن است در ساق پا، پا یا انگشتان پا تجربه شود.

• افت پا

علائم عصبی ناشی از فتق ممکن است شامل مشکل در بلند کردن پا هنگام راه رفتن یا ایستادن روی توپ پا باشد، وضعیتی که به عنوان افتادگی پا شناخته می شود.

 

• درد پایین کمر

این نوع درد ممکن است کسل کننده یا ضربان دار توصیف شود و ممکن است با سفتی همراه باشد. اگر فتق دیسک باعث اسپاسم عضلانی کمر شود، درد ممکن است با یک یا دو روز استراحت نسبی، گذاشتن یخ یا گرما، نشستن در یک تکیه‌گاه یا دراز کشیدن صاف روی پشت با یک بالش زیر زانو تا حدودی کاهش یابد.

• دردی که با حرکت بدتر می شود

درد ممکن است به دنبال ایستادن یا نشستن طولانی مدت یا پس از راه رفتن حتی در فاصله کوتاهی ایجاد شود. خنده، عطسه، یا سایر اقدامات ناگهانی نیز ممکن است درد را تشدید کند.

• دردی که از خم شدن به جلو بدتر می شود

بسیاری متوجه می شوند که وضعیت هایی مانند خم شدن یا خم شدن به جلو در صندلی، یا خم شدن به سمت جلو در ناحیه کمر، درد پا را به طور قابل توجهی بدتر می کند.

• شروع سریع و ناگهانی

درد فتق دیسک کمر معمولاً به سرعت ایجاد می شود، اگرچه ممکن است هیچ اقدام یا رویداد قابل شناسایی که باعث ایجاد درد شده باشد وجود نداشته باشد.

 

دلایل و ریسک فاکتورهای ابتلا به دیسک کمر

به نظر می رسد درد ناشی از فتق دیسک کمر به طور ناگهانی رخ می دهد، اما معمولاً نتیجه یک روند تدریجی است.

دیسک های ستون فقرات در کودکان دارای محتوای آب بالایی هستند که به دیسک ها کمک می کند تا انعطاف پذیر بمانند زیرا به عنوان بالشتک بین مهره ها عمل می کنند. با گذشت زمان به عنوان بخشی از روند طبیعی پیری، دیسک ها شروع به خشک شدن می کنند. این باعث می‌شود حلقه بیرونی سخت‌تر دیسک شکننده‌تر و در برابر ترک خوردن و پارگی ناشی از حرکات نسبتاً خفیف، مانند برداشتن کیسه مواد غذایی، چرخاندن قسمت پایین کمر هنگام چرخاندن چوب گلف، یا چرخش ساده برای سوار شدن به ماشین، آسیب‌پذیرتر شود.

• سن

شایع ترین عامل خطر برای ابتلا به دیسک کمر سن می باشد که معمولا بین 35 تا 50 سالگی شایع تر است. این بیماری به ندرت بعد از 80 سالگی علائم ایجاد می کند.

• جنس

مردان تقریباً دو برابر بیشتر از زنان در معرض خطر فتق دیسک کمر هستند.

• مشاغل

مشاغلی که نیاز به بلند کردن اجسام سنگین و سایر کارهای فیزیکی دارند با خطر بیشتر ابتلا به فتق دیسک کمر مرتبط است. اگر به طور مکرر انجام شود، کشیدن، هل دادن و چرخاندن می تواند خطر را افزایش دهد.

 

تشخیص فتق دیسک کمر

افرادی که علائم فتق دیسک کمر را نشان می دهند می توانند انتظار داشته باشند که پزشک یک مصاحبه دقیق انجام دهد و یک معاینه فیزیکی کامل انجام دهد.

سوالات قابل انتظار:

سوالات در مورد زمان و چگونگی شروع درد معمولی است، به ویژه اگر هر نوع آسیب تروماتیک وجود داشته باشد. سؤالات دیگر ممکن است بر روی موارد زیر متمرکز شوند:

• نوع درد:

ممکن است از بیمار خواسته شود که درد را توصیف کند، از جمله محل آن و اینکه کدام فعالیت‌ها یا موقعیت‌ها آن را بهتر یا بدتر می‌کنند.

• شرایط پزشکی:

سایر شرایط پزشکی می تواند یک عامل باشد. به عنوان مثال، پوکی استخوان، خطر شکستگی را افزایش می دهد.

• زندگی خانه و کار:

داشتن یک کار سخت فیزیکی یا انجام منظم تعمیرات یا سایر کارهای سخت در خانه می تواند بر دیسک کمر فشار بیاورد.

• تاریخچه پزشکی:

پزشک احتمالاً در مورد درمان ها یا آسیب های قبلی پرس و جو خواهد کرد.

• سابقه پزشکی خانوادگی:

اگر یکی از اعضای خانواده به این عارضه مبتلا باشد، احتمال فتق دیسک کمر بیشتر است.

هر گونه تجربه با افسردگی یا اضطراب نیز باید بخشی از بحث باشد، زیرا این اطلاعات ممکن است در برنامه ریزی درمان مفید باشد.

معاینات بالنی در تشخیص دیسک کمر

معاینه فیزیکی برای تشخیص بسیار مهم است و معمولاً شامل مشاهده خم شدن و کشش بیمار است. این ارزیابی ها معمولی هستند:

• بررسی عصبی

برای تعیین اینکه آیا مشکل عصبی وجود دارد یا خیر، پزشک معمولاً به دنبال علائم از دست دادن حس مانند بی حسی و ضعف در ساق و پا است. ممکن است از بیمار خواسته شود که به طور عادی و روی نوک پا راه برود تا وضعیتی به نام افتادگی پا را بررسی کند که در آن عضلاتی که برای خم کردن مچ پا و انگشتان پا استفاده می‌شوند ضعیف می‌شوند. قدرت عضلانی و رفلکس در نواحی دیگر نیز احتمالاً بررسی می شود. رفلکس ها ممکن است کندتر از حد طبیعی باشند یا اصلا وجود نداشته باشند.

• تست های دامنه حرکتی

ممکن است از بیمار خواسته شود که به جلو و عقب خم شود و از یک طرف به طرف دیگر خم شود.

• تست بلند کردن پا

یکی از کشش های متداول برای آزمایش فتق دیسک، بالا بردن مستقیم پا یا تست LaSegue است. برای این آزمایش، بیمار روی پشت دراز می کشد و پزشک به آرامی پای آسیب دیده را بالا می آورد تا زمانی که درد احساس شود. اگر زمانی که ساق پا با زاویه 30 تا 70 درجه بالا می رود، درد ایجاد شود، نشانه فتق دیسک کمر در نظر گرفته می شود. اگر بالا بردن پای سالم به پای آسیب‌دیده آسیب می‌زند، همچنین نشان‌دهنده برخورد یا تحریک یک ریشه عصبی است. تغییرات در این کشش ها شامل انجام تست از حالت نشسته یا در حالی که پاها روی هم قرار دارند. برخی از متون پزشکی نشان داده اند که تست بلند کردن مستقیم پا برای نشان دادن فتق دیسک کمر در افراد بالای 60 سال مفید نیست.

• بررسی علائم حیاتی
• نظارت بر راه رفتن
• معاینه ناحیه ستون فقرات کمری

 

درمان غیر جراحی و تغذیه در فتق دیسک کمر

 

اغلب موارد علائم فتق دیسک کمر خود به خود در عرض شش هفته برطرف می شود، بنابراین به بیماران توصیه می شود که درمان های غیر جراحی را شروع کنند. با این حال، این می تواند با ماهیت و شدت علائم متفاوت باشد.

کنترل اولیه درد برای فتق دیسک کمر

کنترل درد شدید، فوری ترین نیاز در هنگام بروز علائم است. گزینه های اولیه کنترل درد احتمالاً شامل موارد زیر است:

• برنامه یخ

استفاده از یخ یا کیسه سرد ممکن است برای کاهش التهاب اولیه و اسپاسم عضلانی مرتبط با فتق دیسک کمر مفید باشد. ماساژ یخ نیز می تواند مفید باشد. یخ در 48 ساعت اول پس از شروع کمردرد بیشترین تاثیر را دارد.

• داروهای ضد درد

پزشک ممکن است داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی بدون نسخه (NSAIDs) مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن را برای درمان درد و التهاب توصیه کند.

• شل کننده های عضلانی

اسپاسم عضلانی ممکن است همراه با فتق دیسک کمر باشد و این داروهای تجویزی ممکن است اسپاسم های دردناک را تسکین دهند.

• گرما درمانی

استفاده از گرما می تواند به کاهش اسپاسم عضلانی دردناک بعد از 48 ساعت اول کمک کند. پدهای گرمایشی، کمپرس گرم و پوشش های حرارتی چسبی گزینه های خوبی هستند. گرمای مرطوب، مانند حمام آب گرم، ممکن است ترجیح داده شود.

• گرما و یخ

برخی افراد دریافتند بسته های سرد و گرم متناوب حداکثر تسکین درد را فراهم می کند.
استراحت در بستر برای درد شدید بهتر است به یک یا دو روز محدود شود، زیرا استراحت طولانی منجر به سفتی و درد بیشتر می شود. پس از آن مرحله، فعالیت سبک و حرکت مکرر – با استراحت در صورت نیاز – توصیه می شود. از انجام کارهای سنگین و ورزش های سنگین باید اجتناب شود.

تغذیه مناسب در بیماران مبتلا به دیسک کمر

داشتن رژیم غذایی سالم، متعادل و متنوع و در عین حال یک رژیم التهابی باعث کاهش و کنترل علائم میشود البته متخصص تغذیه قبل از تنظیم رژیم غذایی،باید چهار مورد رو برای نتیجه دهی خوب در این افراد  مد نظر قرار دهد که شامل:

• ارزیابی تغذیه ای ذر بیماران مبتلا به دیسک کمر

همانطور که پزشک برای تشخیص دیسک کمر معاینات بالنی انجام می دهد، متخصص تغذیه هم با معاینات بالینی و طرح پرسش هایی و پرسیدن یادآمد غذایی بیمار و همچنین اندازه گیری های تن سنجی مانند قد، وزن ، دور کمر و.. و هم چنین مشاهده ازمایشات بیمار به مشکلات تغذیه ای ، رفتاری بیمار پی میبرد.

در طی این مرحله به اضافه وزن و یا ابتلا به چاقی بیمار و کمبود های تغذیه ای بیمار پی میبرد.

یکی از ریسک فاکتوراهای تغذیه ای در ابتلا به دیسک کمر، داشتن بی ام آی بالاتر از نرمال می باشد. چاقی با افزایش یک بار اضافی در این افراد و همچنین افزایش سایتوکین های التهابی باعث بدتر شدن علائم بیمار میشود.

کمبود برخی مینرال ها نیز با افزایش التهاب و حتی افزایش وزن ارتباط دارند.

• تشخیص تغذیه ای ذر بیماران مبتلا به دیسک کمر

پس از ارزیابی جامع توسط متخصص تغذیه، حالا نیاز است با توجه به این ارزیابی ها کمبود های تغذیه ای و مشکلات تغذیه ای و رفتاری بیمار تشخیص داده شود.

• مداخله تغذیه ای ذر بیماران مبتلا به دیسک کمر

پس از تشخیص مشکلات تغذیه ای توسط متخصص تغذیه نیاز به مداخله برای کنترل و کاهش علائم بیمار داریم.

یکی از بهترین رژیم های غذایی در این افراد به دلیل بالا بودن التهاب، رژیم غذایی ضد التهابی است. همچنین اگر فرد دارای اضافه وزن یا چاقی باشد رژیم کاهش وزن تدریجی نیز ضروری است.باید توجه کرد این کاهش وزن باید به تدریج باشد و در حین کاهش وزن حتما به ضد التهابی بودن رژیم و فعالیت بدنی و ورزش درمانی  بیمار نیز توجه ویژه داشت.

• پایش تغذیه ای ذر بیماران مبتلا به دیسک کمر

پس از مداخله تغذیه ای و رفتاری توسط متخصص تغذیه انجام شد پایش و روند بهبودی بیمار باید هر چند هفته یکبار پایش شود.

ماکرونوترینت ها و درشت مغذی ها

 

پروتئینها

بدن می‌تواند متناسب با مصرف مواد گیاهی حاوی پروتئین، مواد موردنیاز خود را از آن دریافت کند. یکی از موادی که نیاز روزانه بدن محسوب می‌شود، پروتئین است. بهتر است برای تأمین پروتئین موردنیاز خود از گیاهان حاوی این ماده استفاده کنید. پروتئین‌های حیوانی می‌توانند ریسک ابتلا به التهاب را در شما افزایش دهند. طبق نظر پزشکان، افزایش التهاب احتمال بیرون‌زدگی دیسک را بیشتر می‌کند. پروتئین‌های گیاهی در موادی مثل دانه چیا، حبوبات و قارچ موجود است. این مواد غذایی علاوه بر تأمین پروتئین موردنیاز شما، مواد مغذی دیگری نیز دارند که به‌واسطه آن، بدن را تقویت می‌کنند. پس اولین انتخاب برای قرار دادن در لیست تغذیه و غذای مناسب برای دیسک کمر و دیسک گردن، پروتئین گیاهی است.

 

چربی ها

این بیماران باید حدودا 30 درصد کل کالری روزانه خود را از چربی تامین کنند اما نوع این چربی نیز بسیار مهم می باشد.

چربی های اشباع و جانوری باعث افزایش التهاب و کلسترول در بیماران میشود بینابراین باید از مصرف این چربی ها خودداری کرد اما چربی های گیاهی موفا و پوفا به دلیل داشتن  اصیت ضد التهابی دارند مخصوصا چربی موفا که در روغن زیتون وجود دارد. روغن زیتون اصلی ترین روغن تشکیل دهنده در رژیم غذایی ضد التهابی مدیترانه ای را تشکیل می دهد.

مکمل امگا 3 نیز دارای خاصیت ضد التهابی می باشد.

کربوهیدرات ها

میزان مصرف روزانه کربوهیدرات ها در افراد مختلف با توجه به شرایط بالنی فرد متفاوت است و نمیتوان به همه این بیماران توصیه به دریافت میزان خاصی از کربوهیدرات را کرد.

اما چون کربوهیدرات های ساده و کیک و شیرینیجات ممکن است التهاب را در بدن افزایش دهند بهتر است کمتر مصرف شود

میزان نیاز کربوهیدرات در این بیماران باید توسط متخصص تغذیه تنظیم شود.

ریز مغذی ها

برای داشتن تغذیه مناسب برای دیسک کمر، همیشه باید به ریزمغذی‌های موجود در مواد خوراکی توجه کنید. در ادامه می‌خواهیم بخشی از مهم‌ترین ریزمغذی‌های موردنیاز برای داشتن ستون فقرات و استخوان‌هایی سالم را به شما معرفی کنیم:

• کلسیم
• فسفر
• منیزیم
• آهن
• ویتامین D
• ویتامین K
• ویتامین C
• ویتامین B12
• گلوکزامین و کندرویتین (این ماده در گروه اسیدآمینه‌های مفید و غضروف ساز قرار دارد که باید به‌صورت مکمل و با تجویز پزشک مصرف شود)

 

اگر قصد شما کاهش یا افزایش وزن، درمان یا پیشگیری بیماری‌ها یا حتی داشتن سبک زندگی و رژیم سالم‌تر است، مشاور تغذیه‌ی آنلاین بهترین راه برای رسیدن به این اهداف و دیدن نتایج است.

 

برای کسب اطلاعات بیشتر از طریق واتساپ یا اینستاگرام با ما در ارتباط باشید:

Whatsapp:  +98 930 895 0913

Instagram: dr_radfardiet